Грамадскія даброты: тэарэтычныя асновы і фінансаванне ў Рэспубліцы Беларусь

Abstract

Даследаваны тэарэтычныя асновы выдзялення грамадскіх і сацыяльна значных даброт. Прапанавана класіфікацыя даброт па прыкметах: паўнаты праявы ўласцівасцей невыбіральнасці і невыключальнасці; задавальнення запатрабаванняў; тэрытарыяльнай; крыніц фінансавання; спосабе вытворчасц і. Прааналізавана магчымасць забеспячэння краіны грамадскімі дабротамі за кошт дзяржаўнага і прыватнага сектара. Выяўлены ўплыў працэсаў лічбавізацыі эканомікі на праблему забеспячэння краіны грамадскімі дабротамі. Прааналізаваны расходы дзяржаўнага бюджэту Рэспублікі Беларусь на фінансаванне грамадскіх і сацыяльна значных даброт, у тым ліку кансалідаванага, рэспубліканскага і мясцовых бюджэтаў. Прапанавана адносіць да расходаў на грамадскія даброты: агульнадзяржаўную дзейнасць, нацыянальную абарону, судовую ўладу, праваахоўную дзейнасць і забеспячэнне бяспекі, ахову навакольнага асяроддзя, а да расходаў на сацыяльна значныя даброты: нацыянальную эканоміку, жыллёва-камунальныя паслугі і жыллёвае будаўніцтва, ахову здароўя, фізічную культуру, спорт, культуру і сродкі масавай інфармацыі, адукацыю, сацыяльную палітыку.

The theoretical basis for the allocation of public and socially significant (merit) goods has been studied. A classification of goods is proposed according to the following criteria: completeness of manifestation of the properties of non-selectivity and non-excludability; satisfaction of needs; territorial; sources of financing; production method. The possibility of providing the country with public goods at the expense of the public and private sectors is analyzed. The influence of economic digitalization processes on the problem of providing the country with public goods has been identified. The expenses of the state budget of the Republic of Belarus for financing public and socially significant benefits, including the consolidated, republican and local budgets, are analyzed. It is proposed to include the following as expenditures on public goods: national activities; national defense; judiciary, law enforcement and security; environmental protection. It is proposed to include the following as expenditures on merit goods: the national economy; housing and communal services and housing construction; healthcare; physical education, sports, culture and media; education; social policy.